Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση
        Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μία συχνή πάθηση του πεπτικού συστήματος. Αυτό που συμβαίνει είναι παλινδρόμηση οξέος από το στομάχι προς τον οισοφάγο.
Το τοίχωμα του στομαχιού είναι έτσι κατασκευασμένο ώστε να μη διαβρώνεται από το οξύ αυτό (που χρησιμεύει στη διάσπαση των τροφών). Όμως ο οισοφάγος δεν έχει προστασία γιά αυτό το οξύ και έτσι ερεθίζεται όταν έρχεται σε επαφή μ' αυτό. Γιά να αποφεύγεται αυτή η επαφή υπάρχει ένας μυς, ο γαστροοισοφαγικός σφιγκτήρας, ο οποίος λειτουργεί σαν βαλβίδα: επιτρέπει τη ροή των τροφών προς το στομάχι αλλά απαγορεύει την παλινδρόμηση γαστρικού οξέος από το στομάχι προς τον οισοφάγο.        Στους ασθενείς που έχουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ο σφιγκτήρας αυτός δεν λειτουργεί σωστά και έτσι το οξύ του στομαχιού παλινδρομεί προς τον οισοφάγο και τον ερεθίζει.

Ποια τα Συμπτώματα

Τα συνηθέστερα συμπτώματα αυτής της πάθησης είναι κάψιμο στο στήθος και αναγωγές τροφής. Το κάψιμο στο στήθος συνήθως εκδηλώνεται στο κέντρο του θώρακα και μερικές φορές ανεβαίνει μέχρι το λαιμό. Κατά την αναγωγή τροφής, περιεχόμενα του στομάχου μαζί με οξύ ανεβαίνουν στο στόμα και δημιουργούν μία άσχημη, ξινή και καυστική γεύση.
Μερικές φορές οι άνθρωποι που έχουν ΓΟΠ έχουν την αίσθηση ότι έχουν πολύ σάλιο στο στόμα τους. Άλλες φορές έχουν την αίσθηση ενός κόμπου στο πίσω μέρος του λαιμού. Τέλος άλλοι άνθρωποι έχουν ένα συνεχή βήχα, πόνο στο λαιμό, βραχνάδα ή και άσθμα (δύσπνοια).


Από τι προκαλείται

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορεί να συμβάλουν στην ύπαρξη της ΓΟΠ. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως δεν είναι απαραίτητο να συνυπάρξουν όλοι μαζί, αλλά και ένας από αυτους είναι αρκετός για να την προκαλέσει.  Μεταξύ άλλων οι πιο σημαντικοί παράγοντες εμφάνισης της ΓΟΠ είναι:
•    Παχυσαρκία
•    Κακή Διατροφή
•    Υπερκατανάλωση Τροφίμων και Αλκοόλ
•    Κήλη του Διαφράγματος
•    Βλάβες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος

Διάγνωση
Η διάγνωσή της πάθησης πρέπει να γίνει με εξετάσεις από γαστρεντερολόγο. Τέτοιες εξετάσεις μπορεί να είναι:
•    Γαστροσκόπηση
•    Οισοφαγοσκόπηση
•    ακτινογραφία του οισοφάγου
•    παρακολούθηση του οισοφαγικού pH
•    σπινθηρογράφημα

Θεραπεία – Διατροφή
Η αλλαγή στον τρόπο ζωής και τις διατροφικές συνήθειες του ασθενούς παίζει καταλυτικό ρόλο στη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Σε σχέση με την καθημερινότητα συνιστώνται τα ακόλουθα:
•    διακοπή του καπνίσματος
•    ελάττωση του σωματικού βάρους, κυρίως σε παχύσαρκα άτομα
•    αποφυγή των στενών ρούχων (σφικτές ζώνες και παντελόνια, κορσέδες κ.α.) που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση
•    να αποφεύγει ο ασθενής να σηκώνει βάρη να κάνει κοιλιακούς και να σκύβει
•    καλό είναι να μεσολαβούν 2-3 ώρες μεταξύ του φαγητού και της κατάκλισης
•    αποφυγή άγχους.
•    ανυψώστε το κεφάλι του κρεβατιού 15-20 εκατοστά (αυτό συνήθως επιτυγχάνεται τοποθετώντας ένα βιβλίο κάτω από τα πόδια του κρεβατιού που βρίσκονται προς το κεφάλι)
•    αποφυγή φαρμάκων που επιτείνουν το φαινόμενο, όπως ασπιρίνη, αντιφλεγμονώδη
Σε ό,τι αφορά τις διατροφικές αλλαγές θα πρέπει να αποφεύγονται καταστάσεις που ευνοούν την παλινδρόμηση, όπως:
•    γεύματα σε μεγάλες ποσότητες
•    λιπαρές τροφές. Σε αυτές υπάγονται φαγητά με βούτυρο, σάλτσες με κρέμα γάλακτος, ζαμπόν, πικάντικες σάλτσες, μαγιονέζα, κέτσαπ, μουστάρδα, λιπαρά τυριά, λάδι (σε μεγάλη ποσότητα), μαργαρίνη, μπέικον, γλυκά πλούσια σε λιπαρά,  γλυκά με σιρόπι (του κουταλιού, του ταψιού κ.α.), το μέλι και οι μαρμελάδες
•    τα τηγανητά (τηγανητά τυριά, μπουρεκάκια, πανέ, λουκουμάδες κ.λπ.)
•    οι πίτες και τα παράγωγά τους (κρέπες, μάφινς κ.λπ.)
•    το αυγολέμονο
•    οι σούπες και γενικά τα πολλά υγρά πριν την κατάκλιση.
•    τα αλκοολούχα ή αεριούχα ποτά, ο καφές, οι όξινοι χυμοί φρούτων (σε αυτούς περιλαμβάνεται ο χυμός ντομάτας, λεμονιού, πορτοκαλιού), η μέντα
•    οι σοκολάτες (καθώς περιέχουν βούτυρο πλούσιο σε λιπαρά και πολλές φορές ξηρούς καρπούς)
•    τα πολλά μπαχαρικά
•    τα άγουρα ή ξερά φρούτα
•    η υπερκατανάλωση τα αγγουριών και τα καρπουζιών το καλοκαίρι (περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού και προκαλούν ερυγές).
•    το λάχανο, τα ραπανάκια, τα κάστανα, τα κρεμμύδια, οι πιπεριές, οι μελιτζάνες, όταν αυτά έχουν φέρει ενοχλήσεις

Μια προσεγμένη επιλογή των τροφών και η υιοθέτηση σωστών κανόνων διατροφής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην ανακούφιση του ασθενούς. Τροφές που μπορούν να καταναλωθούν άφοβα μεταξύ των άλλων είναι και οι ακόλουθες:
•    ζυμαρικά χωρίς να συνοδεύονται από πλούσιες σάλτσες
•    πατάτες βραστές ή φούρνου
•    λαχανικά ψητά (εκτός από τα προαναφερθέντα), με ελαφριά βινεγκρέτ
•    κρέας άπαχο
•    πουλερικά
•    ψάρια (όχι τηγανητά)
•    ρύζι
•    σαλάτες φρέσκιες με λάδι και λίγο ξύδι (ή και καθόλου – εξαρτάται από το άτομο)
•    θαλασσινά
•    όσπρια
•    αφεψήματα βοτάνων (εκτός τσαγιού και μέντας)


Σε πιο σοβαρές καταστάσεις όπου η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη, εκτός από τη διατροφή θα πρέπει να λαμβάνονται και κάποια φάρμακα που θα υποδείξει ο γαστρεντερολόγος. Πολύ συχνά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης:
•    αντιόξινα, που αντιμετωπίζουν το αίσθημα καύσου («καούρες») και τις ερυγές.
•    αναλγητικά
•    αντιεκκριτικά, που βοηθούν στην έκκριση φυσιολογικών ποσοτήτων γαστρικών υγρών
•    γαστροκινητικά,  που βελτιώνουν την κινητικότητα του στομάχου, άρα και την κένωσή του.

Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις τα ευεργετικά αποτελέσματα της αγωγής καθυστερούν να εμφανιστούν, η σωστή θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης συνήθως ανακουφίζει τον ασθενή από τα συμπτώματα της πάθησης. Βέβαια, δεν είναι σπάνιο τα συμπτώματα να επανέλθουν μετά από κάποιο διάστημα.

Πτυχιούχος Διατροφολόγος – Διαιτολόγος
Τζέκος Θωμάς