Στο Βωμό του Αδυνατίσματος

ΣΤΟ ΒΩΜΟ ΤΟΥ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑΤΟΣ…

Αδυνάτισμα.

Λέξη συνυφασμένη με την ομορφιά; την υγεία; ή μήπως είναι μόδα; Τι είναι αυτό που ωθεί κατά κύματα τους πελάτες στα Ινστιτούτα Αδυνατίσματος; Ποια είναι η διαφορά τους από τους Επιστήμονες Διαιτολόγους; Είναι ερωτήματα που εύλογα ταλαιπωρούν την σκέψη ενός ώριμα σκεπτόμενου πολίτη. Όπως αναφέρει ο καθηγητής Garrow που ασχολείται εδώ και χρόνια με το φαινόμενο της παχυσαρκίας, εκατομμύρια δολαρίων ξοδεύονται ετησίως στο βωμό του Αδυνατίσματος χωρίς ουσιαστική αιτία. Όπως ο ίδιος συνεχίζει, δεν φαίνεται να υπάρχει ουσιαστική σχέση όλων αυτών των μηχανημάτων αδυνατίσματος με το ίδιο το αδυνάτισμα. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν θαυματουργά μηχανήματα, που από μόνα τους μας απαλλάσσουν ως δια μαγείας από τα περιττά κιλά, ούτε χάπια, ούτε ζώνες, ούτε σκουλαρίκια. Μόνο ...καπέλα υπάρχουν και αδυνατίζουν αποτελεσματικά, όχι βέβαια το κορμί αλλά το πορτοφόλι μας.

Το αδυνάτισμα έχει ταυτιστεί με έννοιες που σίγουρα δεν αναδεικνύουν τις πραγματικές διαστάσεις του φαινομένου. Για πολλούς σημαίνει, γρήγορα, καλοκαίρι, απισχναντικές δίαιτες, τιμωρία, στέρηση, μονοτονία και άλλα συναφή. Σε χώρες του εξωτερικού όπως για παράδειγμα η Αγγλία, δεν μιλούν για απισχναντικές δίαιτες, δηλαδή για δίαιτες Αδυνατίσματος, αλλά για προγράμματα διατροφής που αποσκοπούν στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών. Έτσι η σύγχρονη τάση με την οποία ευθυγραμμίζονται πλέον οι Διαιτολόγοι πρέπει να ξεκινά την προσπάθεια απώλειας βάρους με την καταγραφή των ήδη υπαρχουσών συνηθειών. Πάνω σ' αυτές προσαρμόζονται και εξατομικεύονται τα προγράμματα διατροφής, αλλάζοντας και αντικαθιστώντας σταδιακά τις κακές διατροφικές συνήθειες.

Ποια είναι η κατάσταση στον χώρο του Αδυνατίσματος

Ακούμε πολύ συχνά μη στην ζάχαρη, όχι στο λάδι, πρόσεχε το κρέας με τα μακαρόνια, απαγορεύεται το αλκοόλ, και πολλά άλλα. Φράσεις που στοιχειοθετούν το πλαίσιο λειτουργίας «ειδημόνων» στο χώρο του αδυνατίσματος και φυσικά προκαλούν τον θαυμασμό των ανθρώπων, μιας και όσο πιο μεγάλα λόγια πεις, τόσο πιο καλός «διαιτολόγος» είσαι. Φυσικά είναι ο ευκολότερος τρόπος για έναν διαιτολόγο, μιας και δεν θα αφιερώσει χρόνο για στον πελάτη του και τις ανάγκες του, ώστε να του παρέχει ουσιαστική βοήθεια. Κυριαρχούν οι 5-10λεπτες συνεδρίες στις οποίες δίνονται στείρες και άχρηστες εντολές μαζί με ένα, από πριν, έτοιμο πρόγραμμα διατροφής. Δημιουργείται έτσι η εικόνα πως ο διαιτολόγος είναι ενός είδους έμπορος, οποίος, πουλάει χαρτιά, και που τα ονομάζει δίαιτες ή διατροφές. Έτσι πολλοί «διυλίζοντας τον κώνωπα» και αφήνοντας την ουσία της σωστής Διατροφής, στερούν τον οργανισμό από συστατικά που ορισμένα από αυτά είναι απαραίτητα και δημιουργούν μια τραγική εικόνα για την επιστήμη της δίαιτας και του αδυνατίσματος, όλα στο βωμό της εκμετάλλευσης και του κέρδους.

Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της ευπιστίας αναδεικνύονται στρατιές αισθητικών, μακιγιέζ, γυμναστών ακόμα και γιατρών, ανθρώπων δηλαδή που η επαφή τους με την επιστήμη της διατροφής είναι από ελάχιστή έως μηδαμινή, που επινοούν ανύπαρκτες ειδικότητες και με «μαγικές» Δίαιτες, μονοφαγικές, χημικές, βιολογικές, μαγνητικές που μακροπρόθεσμα βλάπτουν. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι άτομα που κάποια στιγμή της ζωής τους εφάρμοσαν στερητικά προγράμματα διατροφής (χημικές, μονοφαγικές, αποτοξινωτικές και άλλες τέτοιου είδους δίαιτες) εμφάνισαν νευρολογικές διαταραχές, όπως ευερεθιστότητα, απώλεια μνήμης, έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, ατονία. Το χειρότερο είναι πως πολλά από αυτά τα φαινόμενα αυτά, δεν είναι αντιστρέψιμα.

Τον τελευταίο καιρό αίσθηση έχει δημιουργήσει η ύπαρξη «ειδικών», οι οποίοι αναφέρονται σε θεραπείες αιτίων που προκαλούν παχυσαρκία. Το τραγελαφικό  της υπόθεσης είναι πως οι αιτίες στις οποίες αναφέρονται, δεν υφίστανται στην πραγματικότητα, αλλά είναι προϊόντα της φαντασίας τους. Αποτοξινώσεις, λεμφικές τοξινώσεις και τοξινόμενα πεπτικά συστήματα και αργοί λιπομεταβολισμοί, είναι κάποια παραδείγματα, έννοιες που δεν υπάρχουν σε κανένα επιστημονικό σύγγραμμα. Παρ’ όλ’ αυτά μπορούν να εντυπωσιάσουν και να συνεχίσουν την ζημιά, που προκαλούν στους ανθρώπους, που τους εμπιστεύονται, αλλά και στην ίδια την επιστήμη της Διαιτολογίας!

Το ίδιο συμβαίνει και με τα θαυματουργά μηχανήματα που "μπαίνουν δύο & βγαίνουν ένας". Ας μην ξεχνάμε πως οι δύο από τις πιο εύπιστες κατηγορίες ανθρώπων είναι οι παχύσαρκοι και οι αθλητές. Ζουν μέσα στο όνειρο του ωραίου σώματος, της θάλασσας, των ρούχων που τονίζουν τις αναλογίες του σώματος. Δυστυχώς ζούμε σε μια εποχή, που η πατερναλιστική επίδραση της μόδας κυριαρχεί παντού για το σήμερα (όχι για το αύριο) και προβάλλει τις αδύνατες και λιπόσαρκες γυναίκες που κινούνται στα όρια της κατάρρευσης της σωματική και ψυχικής τους υγείας.

Ποια πρέπει να είναι η θέση των Επιστημόνων Διαιτολόγων.

Ποια όμως πρέπει να είναι η θέση των Διαιτολόγων; Πώς πρέπει να αντιδρούν στις σύγχρονες αυτές τάσεις; Αναμφίβολα η παχυσαρκία σήμερα σχετίζεται με αρκετά προβλήματα υγείας οπότε και η μείωση του βάρους συστήνεται σαν τμήμα της θεραπείας. Τι γίνεται όμως με αυτούς που είναι απλά υπέρβαροι και θέλουν να απαλλαγούν από μερικά κιλά; Κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και συνεπώς χρειάζεται να λαμβάνουνε υπόψη τους όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως την ψυχολογία, τις διατροφικές συνήθειες, την άθληση κ.α, πριν σχεδιάσουν το ατομικό πρόγραμμα διατροφής. Εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής, πλήρη σε θρεπτικά συστατικά, έτσι ώστε η απώλεια βάρους να είναι ασφαλή για την υγεία. Αυτός είναι ο επιστημονικά παραδεκτός τρόπος μόνιμης απώλειας βάρους.

Η αργή μείωση μας εξασφαλίζει την όσο το δυνατό μικρότερη απώλεια μυϊκού ιστού γεγονός, που σημαίνει ότι προλαμβάνουμε την απότομη πτώση του Βασικού Μεταβολισμού (καύσεις που προκαλούνται λόγω των βασικών ζωτικών λειτουργιών). Ο οργανισμός μας έχει την ικανότητα να χάνει μια συγκεκριμένη ποσότητα λιπώδους ιστού την εβδομάδα. Αν η απώλεια βάρους είναι απότομη τότε χάνουμε μεγάλη ποσότητα μυϊκού ιστού δηλαδή μειώνουμε τον μεταβολικά ενεργό ιστό μας. Για το λόγο αυτό τα εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε η απώλεια των κιλών να είναι όσο το δυνατό μικρότερη.

Υποθερμιδικές δίαιτες από μόνες τους δεν έχουν τα επιθυμητά επιστημονικά αποτελέσματα Έτσι πολλές έρευνες δείχνουν πως η επανάκτηση βάρους ξεπερνά το 40% της αρχικής απώλειας 1 χρόνο μετά το τέλος της προσπάθειας αδυνατίσματος ενώ 8 στους 10 ξαναπαίρνουν τα κιλά που έχασαν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.

Το βασικότερο και συγχρόνως το δυσκολότερο, τόσο για τον άνθρωπο που ξεκινάει, όσο και τον ίδιο διαιτολόγο, κομμάτι μιας τέτοιας προσπάθειας είναι η εισαγωγή ως στόχου, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών. Ένας στόχος που «διακριτικά» αποφεύγεται από την πλειοψηφία των ειδικών, μιας και χρειάζεται χρόνο και υπομονή, χαρακτηριστικά που δεν συμβαδίζουν με την εκμετάλλευση, και το γρήγορο κέρδος και τα εντυπωσιακά-προσωρινά αποτελέσματα. Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών είναι αυτή που επισφραγίζει το μόνιμο αδυνάτισμα. Οι περισσότερες έρευνες συμφωνούν πως οι υποθερμιδικές δίαιτες σε συνδυασμό με αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Ομοίως, θετικά συμπεράσματα όσον αφορά την απώλεια βάρους, έχουμε με το συνδυασμό δίαιτας και άσκησης. Η επαναπρόσληψη κιλών μειώνεται δραματικά όταν υπάρχει τακτική επαφή με τον Διαιτολόγο ακόμα και μετά την κατάκτηση των δύο αυτών βασικών στόχων, ώστε να προστατευθεί ολόκληρη η προσπάθεια.

Ταυτόχρονα, έρευνες δείχνουν πως όταν η αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς, προηγείται των υποθερμιδικών διαιτών έχει καλύτερα αποτελέσματα για τη διατήρηση βάρους από όταν γίνεται ταυτόχρονα. Αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει, γιατί οι ειδικές τεχνικές αλλαγής της διατροφικής  συμπεριφοράς υιοθετούνται ευκολότερα όταν εφαρμόζονται στα ήδη υπάρχοντα διατροφικά ήθη παρά ταυτόχρονα με μία δίαιτα αδυνατίσματος.

Ο σφετερισμός της επιστήμης της Διατροφής και της Διαιτολογίας, γίνεται από ανίδεους και επικίνδυνους ανθρώπους, που δεν έχουν καν συναίσθηση του λόγου τους και επί χρόνια έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα υποσχέσεων. Υποσχέσεις, που δεν έχουν κανένα αντίκρισμα, μιας και επαληθεύονται μόνο προσωρινά. Το μεγαλύτερο κακό που κάνουν, είναι να δημιουργούν πολίτες, που οι απαιτήσεις που έχουν από το σώμα τους, ξεπερνάνε κάθε όριο αντοχής τους. Για παράδειγμα  να χάσουν τα κιλά που βάλανε την τελευταία πενταετία, μέσα σε μόλις ένα μήνα, κάτι που φυσικά σαν στόχος είναι ανέφικτος, μιας και το ανθρώπινο σώμα, έχει τα όριά του στην απώλεια βάρους. Η συνέχεια, όμως, έπεται τραγική, με ένα συναίσθημα απογοήτευσης, το οποίο τους προωθεί όλο και πιο κοντά στον «βωμό του Αδυνατίσματος». Είναι σημαντικό οι πολίτες να γνωρίζουν πως έχουν κάθε δικαίωμα να ζητούν και να τους επιδεικνύεται το πτυχίο του διαιτολόγου που επισκέπτονται, έτσι ώστε να μην πέφτουν θύματα όλων εκείνων των επικίνδυνων ανθρώπων, που παρασιτούν σε βάρος της Επιστήμης της Διατροφής και Διαιτολογίας με στόχο το εφήμερο κέρδος. Η Διατροφή και Διαιτολογία είναι ένας κλάδος, που δημιουργεί επιστήμονες, που ο ρόλος και η δουλειά τους είναι διακριτή και συγκεκριμένη, και καμία άλλη ειδικότητα και δεν μπορεί να την αντικαταστήσει.

Πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Τζέκος Θωμάς